Abstract
Sayýn Editör,
Biliþsel Davranýþçý Psikoterapi Ve Araþtýrmalar Dergisi’nin ilk sayýsýný sizlerin aracýlýðýyla edinmiþ olup gözden geçirme fýrsatý buldum. Öncelikle yayýn hayatýnýzýn arzu ettiðiniz noktaya ulaþmasýný temenni eder, BDT ile ilgilenen herkese bu dergiyi sunduðunuz için size ve emeði geçen tüm çalýþma arkadaþlarýnýza sizin aracýlýðýnýzla teþekkür ederim. Ýlk sayýnýzda yer vermiþ olduðunuz sokratik sorgulama tekniðini anlatan yazýnýzý ilgiyle okudum. Yunan felsefesinin kurucularýndan kabul edilen Sokrates’e dayanan bu yöntem biliþsel davranýþçý terapilerin en temel tekniklerinden biri olarak kabul edilmektedir. Bilgiyi sýnayarak öðrenme üzerine kurulmuþ bir yöntemdir. Bilgiyi soru sorarak öðretmeyi amaçlar. Alýþýlagelmiþ anlatýmlarýn dýþýna çýkar. Danýþanýn yönlendirilmiþ keþifle, aslýnda bildiði ancak o anki duygudurumu nedeniyle farkýnda olmadýðý kabul edilen sonuca ulaþmasýný amaçlar. Sonuçta danýþan için bir farkýndalýk oluþturulur ve bunu terapistin yardýmý ile danýþanýn kendisi yapar. Sokratik sorgulama sýrasýnda danýþanýn kendisine yöneltilen sorularýn cevaplarýný bildiði kabul edilir. Danýþana öncelikle var olan durumu açýklamaya, konuyu netleþtirmeye ve danýþanýn bakýþ açýsýný anlamaya yönelik sorular sorulur. Olasý varsayýmlarýn sonucunu deðerlendirmesi, sebep sonuç iliþkilerini kurmasýný saðlayacak pek çok soru yöneltilebilir. Bu sorular ýþýðýndaki ilk amaç durumun, danýþan açýsýndan nasýl göründüðünü ve kiþinin buna olan inancýný açýða çýkarmaktýr. Sonrasýnda da kiþinin iþlevsel biliþi bulmasýna yönelik sorularla istenilen noktaya gidilir. Bu sorgulama sýrasýnda temel olan, sonuca danýþanýn kendi cevaplarýyla ulaþmasý, terapistin de bu noktada danýþaný yönlendirecek sorular sormasýdýr. Bu teknik Sokrates’in ‘Ben kimseye hiçbir þey öðretemem, sadece onlarýn düþünmelerini saðlayabilirim.’ felsefesi ile baðdaþýr. Sokratik sorgulama tekniði Beck ve Ellis tarafýndan biliþsel terapinin bir parçasý olarak görülmektedir.
Günümüzde BDT’de etkin bir þekilde kullanýlmaktadýr. Sokratik sorgulama ile danýþan kendi cevaplarýyla sonuca ulaþýr ve bu BDT’nin temel hedefidir. Ara inançlar Sokrat tarzý sorgulama ile somutlaþtýrýlmakta ve deðerlendirmelerin daha anlamlý ve kalýcý olmasý amaçlanmaktadýr. Sokrat tarzý sorgulama BDT için vazgeçilmez bir ögedir. Ýlk dönem uygulamalarýnda zorluklar olabilse de kullanýldýkça uygulamasý olaylaþacak ve danýþan açýsýndan memnun edici sonuçlar verecek bir teknik olarak görülmektedir.
Saygýlarýmla

Key words: Socratic questioning

---

Sokratik Sorgulama – Yönlendirilmiþ Keþif

Özet
Sayýn Editör,
Biliþsel Davranýþçý Psikoterapi Ve Araþtýrmalar Dergisi’nin ilk sayýsýný sizlerin aracýlýðýyla edinmiþ olup gözden geçirme fýrsatý buldum. Öncelikle yayýn hayatýnýzýn arzu ettiðiniz noktaya ulaþmasýný temenni eder, BDT ile ilgilenen herkese bu dergiyi sunduðunuz için size ve emeði geçen tüm çalýþma arkadaþlarýnýza sizin aracýlýðýnýzla teþekkür ederim. Ýlk sayýnýzda yer vermiþ olduðunuz sokratik sorgulama tekniðini anlatan yazýnýzý ilgiyle okudum. Yunan felsefesinin kurucularýndan kabul edilen Sokrates’e dayanan bu yöntem biliþsel davranýþçý terapilerin en temel tekniklerinden biri olarak kabul edilmektedir. Bilgiyi sýnayarak öðrenme üzerine kurulmuþ bir yöntemdir. Bilgiyi soru sorarak öðretmeyi amaçlar. Alýþýlagelmiþ anlatýmlarýn dýþýna çýkar. Danýþanýn yönlendirilmiþ keþifle, aslýnda bildiði ancak o anki duygudurumu nedeniyle farkýnda olmadýðý kabul edilen sonuca ulaþmasýný amaçlar. Sonuçta danýþan için bir farkýndalýk oluþturulur ve bunu terapistin yardýmý ile danýþanýn kendisi yapar. Sokratik sorgulama sýrasýnda danýþanýn kendisine yöneltilen sorularýn cevaplarýný bildiði kabul edilir. Danýþana öncelikle var olan durumu açýklamaya, konuyu netleþtirmeye ve danýþanýn bakýþ açýsýný anlamaya yönelik sorular sorulur. Olasý varsayýmlarýn sonucunu deðerlendirmesi, sebep sonuç iliþkilerini kurmasýný saðlayacak pek çok soru yöneltilebilir. Bu sorular ýþýðýndaki ilk amaç durumun, danýþan açýsýndan nasýl göründüðünü ve kiþinin buna olan inancýný açýða çýkarmaktýr. Sonrasýnda da kiþinin iþlevsel biliþi bulmasýna yönelik sorularla istenilen noktaya gidilir. Bu sorgulama sýrasýnda temel olan, sonuca danýþanýn kendi cevaplarýyla ulaþmasý, terapistin de bu noktada
danýþaný yönlendirecek sorular sormasýdýr. Bu teknik Sokrates’in ‘Ben kimseye hiçbir þey öðretemem, sadece onlarýn düþünmelerini saðlayabilirim.’ felsefesi ile baðdaþýr. Sokratik sorgulama tekniði Beck ve Ellis tarafýndan biliþsel terapinin bir parçasý olarak görülmektedir.
Günümüzde BDT’de etkin bir þekilde kullanýlmaktadýr. Sokratik sorgulama ile danýþan kendi cevaplarýyla sonuca ulaþýr ve bu BDT’nin temel hedefidir. Ara inançlar Sokrat tarzý sorgulama ile somutlaþtýrýlmakta ve deðerlendirmelerin daha anlamlý ve kalýcý olmasý amaçlanmaktadýr.
Sokrat tarzý sorgulama BDT için vazgeçilmez bir ögedir. Ýlk dönem uygulamalarýnda zorluklar olabilse de kullanýldýkça uygulamasý olaylaþacak ve danýþan açýsýndan memnun edici sonuçlar verecek bir teknik olarak görülmektedir.
Saygýlarýmla

Anahtar Kelimeler: Sokratik sorgulama